مدرنیته و بحران هویت معاصر؛ بر مبنای آرای داریوش شایگان

Authors

Abstract:

داریوش شایگان، در کنار اندیشمندانی چون سید احمد فردید، جلال آل احمد و علی شریعتی، از برجسته­ترین اندیشمندان پنج دهۀ اخیر ایران محسوب می­شود. از مباحث کانونی و محوری در آثار این اندیشمندان، پرداختن به مسئلۀ هویت و هویت ایرانی، در مواجهه با چالش­های پیش روی در جهان مدرن است. این مقاله در پی پاسخگویی به این سوال است که «داریوش شایگان چه رویکردی را در خصوص بحران هویت جهان معاصر پی می­گیرد؟» ایدۀ مقاله این است که وی در کنار تاکید بر حفظ هویت اصیل و ناب، به رَد و طرد یکجانبۀ غرب دست نمی­زند و لزوم شناخت و آگاهی نسبت به ریشه­ها و محرّک­های غرب مدرن را مطرح می­کند و یکی از منسجم­ترین و فلسفی­ترین پاسخ­ها را در خصوص بحران هویت ارائه می­دهد. بدین ترتیب نقد همزمان سنت «جهان­بینی شرقی» و تجدّد «جهان­بینی غربی» و تلاش برای درانداختن طرحی نو، مهم­ترین ویژگی آثار و آرای شایگان می­باشد که در این مقاله بدان پرداخته شده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

پروبلماتیک هویت ایرانی در اندیشه داریوش شایگان

یکی از مسائلی که در تحلیل هویت در ایران همواره مورد توجه قرار گرفته است نحوه مواجهه روشنفکران با آن است. در میان گفتمان های روشنفکری ایران، داریوش شایگان همواره‌ با  گشودگی‌ و انفتاح‌ با مکاتب‌ گوناگون‌  و موضوعات‌ مختلف‌ از جمله "هویت ایرانی" مواجه‌ می‌شود: چه آنجا که در "ادیان‌ و مکتبهای‌ فلسفی‌ هند" از «حسن‌ تفاهم‌» میان‌ فرهنگ­ها سخن‌ به‌ میان‌ می‌آید چه هنگامی که در "آسیا در برابر غرب" از ...

full text

مقایسه تطبیقی بحران هویت میان ایران و غرب (با تاکید بر آرای داریوش شایگان و هربرت مارکوزه)

هویت به معنای چیستی و کیستی انسان،به عبارتی انسان بدون هویت،معنا ندارد.هویت را مجموعه عناصری از شخصیت فرد تشکیل میدهند که به او امکان میدهد تا موضع خود را نسبت به جهان و دیگران مشخص کند.فرد صاحب هویت،تصویری خاص و روشن از خود و جامعه و مسائل اطراف خود دارد.هویت پدیده ای ساکن نیست،بلکه سیال بودن و چند لایه بودن از ویژگیهای هویت است و همین سیال بودن در عین حال که سبب پویایی هویت میشود در عین حال آ...

15 صفحه اول

ایران فرهنگی در اندیشه‌های داریوش شایگان

در میان گفتمان‌های روشنفکری ایران، داریوش شایگان را به استناد آرای او «فیلسوف فرهنگ» می‌نامند. شایگان همواره بحث «ایران فرهنگی» را در نظر داشته است: چه آنجا که در «هندوئیسم و تصوف» به قیاس ظرفیت‌ها و امکانات ایران فرهنگی برای تأثیرگذاری بر فرهنگ و آیین هندو و عناصر بینافرهنگی می‌پردازد، (آنچه می‌توان از آن به عنوان ایرانِ شرق یاد کرد) چه هنگامی که در «آسیا در برابر غرب» از هجوم دیگری و فرهنگی بی...

full text

بحران هویت در عراق معاصر: واکاوی علل و زمینه ها

بسیاری ازدولت­ها خصوصا در جهان سوم با مساله شکل نگرفتن هویت جمعی در قلمرو سیاسی خود مواجه هستند. تکوین یک شعور مشترک بین اعضای این دولت­ها که با آن خود را از دولت­های دیگر تمییز دهند به تاخیر افتاده است؛ شکل نگرفتن هویت جمعی برای سامان سیاسی دولت­ها به حدی مهم است که از آن به عنوان یکی از مهمترین زمینه­های ایجاد بحران برای  دولت­ها یاد می­شود. عراق از زمان شکل­گیری در 1921م تا امروزه یکی از کش...

full text

علت کاویِ بحران هویت در معماری و شهرسازی معاصر ایران

«بحران هویت در معماری و شهرسازی معاصر ایران» موضوعی است که تاکنون، تألیفات متعددی پیرامون آن نگاشته شده است. اغلب آنها به تحلیل کالبدیِ مصادیق این مسئله پرداخته ‌اند اما این مهم، مسئله‌ای نیست که تحلیل و ریشه‌یابیِ آن را بتوان در حوزه‌های کالبدی-فضاییِ صرف ژرفکاوی نمود. پرسشی که شاکله اصلی این پژوهش را شکل می-دهد این است که «منشأ بروز بحران هویت در معماری و شهرسازی معاصر ایران چیست؟». برای پاسخ‌گو...

full text

بحران هویت؛ بستر فکری افراط‌گرایی (سلفیه‌ی جهادی) معاصر

در این پژوهش به بررسی زمینه‌ی فکری افراط­گرایی معاصر در جهان عرب پرداخته‌ایم که در قالب جریان سلفیه‌ی جهادی ظهور یافته و مبنای اعمال خشونت‌آمیز سازمان­هایی مانند داعش و القاعده شده‌ است. روش این پژوهش، توصیفی-تحلیلی است. یافته­ها نشان می­دهند الغای خلافت عثمانی در 1924میلادی به‌مثابه مهم‌ترین زمینه‌ی گسست هویتی در بین اسلام­گرایان معاصر عرب عمل کرده است؛ در این میان، پروژه­های احیای خلافت نیز ع...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 13  issue 3

pages  157- 183

publication date 2018-09-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023